راهنمای مقدماتی اینکوترمز برای واردکنندگان و صادرکنندگان
دنیای تجارت بین‌المللی می‌تواند هم هیجان‌انگیز و هم پیچیده باشد. واردات و صادرات کالا در سطح بین‌المللی نیازمند درک صحیح مفاهیم، فرآیندها و توافق‌نامه‌های متعددی است. یکی از مفاهیم کلیدی که هر واردکننده و صادرکننده باید با آن آشنا باشد، اینکوترمز است. اگر اصطلاحاتی مانند FOB، CIF یا EXW به گوشتان خورده و دچار سردرگمی شده‌اید، نگران نباشید. این راهنما مفاهیم پایه‌ای اینکوترمز را به‌زبان ساده برایتان تشریح می‌کند تا بدانید این اصطلاحات چه هستند، چرا اهمیت دارند و چگونه بر فرآیند حمل‌ونقل بین‌المللی تأثیر می‌گذارند.
اینکوترمز چیست؟
اینکوترمز یا همان «اصطلاحات تجاری بین‌المللی» مجموعه‌ای از قواعد استاندارد است که توسط «اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) » منتشر می‌شود تا اصطلاحات تجاری در معاملات بین‌المللی یکپارچه‌سازی شود. این اصطلاحات برای نخستین‌بار در سال ۱۹۳۶ معرفی شدند و وظایف فروشنده و خریدار را در زمینه حمل‌ونقل، بیمه و انتقال کالا (ترانزیت کالا)مشخص می‌کنند.
اینکوترمز در حال حاضر شامل ۱۱ اصطلاح است که در دو دسته‌ی اصلی قرار می‌گیرند:
اصطلاحات قابل استفاده در همه روش‌های حمل‌ونقل(زمینی،دریایی،هوایی،ریلی) مانند EXW، FCA، CPT، CIP، DAP، DPU، DDP
اصطلاحات ویژه حمل‌ونقل دریایی یا آبی داخلی مانند FAS، FOB، CFR، CIF
آشنایی با اینکوترمز کمک می‌کند بدانید در هر مرحله از حمل‌ونقل بین‌المللی، چه کسی مسئول پرداخت هزینه‌ها(کاهش هزینه)، پذیرش ریسک و تهیه اسناد است.
چرا اینکوترمز اهمیت دارد؟
اینکوترمز نقش کلیدی در کاهش سوءتفاهم‌ها و اختلافات تجاری دارد. این قواعد، مسئولیت‌ها و خطرات هر یک از طرفین را به‌وضوح تعریف می‌کنند.
دلایل اهمیت اینکوترمز:
شفافیت و وضوح: مشخص می‌کند چه کسی مسئول وظایفی مانند حمل، تخلیه، پرداخت عوارض و ترخیص کالا است.
مدیریت ریسک: تعیین می‌کند ریسک در چه مرحله‌ای از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. مثلاً در FOB، ریسک از لحظه بارگیری روی کشتی منتقل می‌شود.
تقسیم هزینه‌ها: مشخص می‌کند کدام طرف هزینه‌های بیمه، حمل و سایر مخارج را پرداخت می‌کند.
استانداردسازی جهانی: زبان مشترک تجارت بین‌الملل را فراهم می‌کند و باعث تسهیل قراردادها می‌شود.
مروری بر رایج‌ترین اینکوترمزها
EXW تحویل در محل فروشنده
فروشنده کالا را در محل خود تحویل می‌دهد و باقی مسئولیت‌ها با خریدار است.
مناسب برای خریدارانی که تجربه و امکانات حمل‌ونقل بین‌المللی دارند.
مثال: کارخانه‌ای در ایتالیا پوشاک را طبق EXW به یک خرده‌فروش در آمریکا می‌فروشد. خریدار مسئول هماهنگی کامل حمل، بیمه و ترخیص می‌شود.
FOB تحویل روی عرشه کشتی
فروشنده مسئول رساندن کالا تا کشتی و بارگیری آن است.
ریسک از لحظه بارگیری به خریدار منتقل می‌شود.
مثال: صادرکننده‌ای در ویتنام مبلمان را FOB به خریدار کانادایی می‌فروشد و تا لحظه بارگیری روی کشتی مسئولیت دارد.
CIF هزینه، بیمه و کرایه
فروشنده هزینه حمل و حداقل بیمه تا بندر مقصد را پرداخت می‌کند.
ریسک در زمان بارگیری روی کشتی منتقل می‌شود.
مثال: صادرکننده گندم در روسیه، محموله را تحت شرایط CIF به مصر ارسال می‌کند.
DDP تحویل با پرداخت حقوق و عوارض
فروشنده تمام مسئولیت‌های حمل، ترخیص و پرداخت مالیات‌ها را بر عهده دارد.
خریدار کمترین مسئولیت را دارد.
مثال: تامین‌کننده آلمانی، ماشین‌آلات را DDP به کارخانه‌ای در ژاپن ارسال می‌کند.
چگونه اینکوترم مناسب را انتخاب کنیم؟
انتخاب اینکوترم مناسب به عوامل متعددی بستگی دارد:
سطح تجربه: تازه‌کارها ممکن است DDP را ترجیح دهند. واردکنندگان باتجربه ممکن است EXW را انتخاب کنند.
توان مالی و عملیاتی: برخی اینکوترمزها هزینه بیشتری برای فروشنده یا خریدار دارند.
روابط تجاری: در روابط تجاری مطمئن، تقسیم مسئولیت‌ها آسان‌تر می‌شود.
بیشتر بخوانید: حمل کالای خطرناک
اشتباهات رایج در استفاده از اینکوترمز
فرض اینکه تمامی هزینه‌ها توسط فروشنده پوشش داده شده است.
عدم درک دقیق زمان انتقال ریسک.
استفاده ناقص از اینکوترمز در قرارداد مثلاً فقط نوشتن FOB بدون مشخص کردن بندر.
تأثیر اینکوترمز بر مستندات تجاری
هر اینکوترم تعیین می‌کند چه اسنادی باید توسط فروشنده یا خریدار تهیه شود:
در CIF، فروشنده باید بیمه‌نامه ارائه دهد.
در FOB، خریدار باید بیمه و مدارک حمل را تهیه کند.
هماهنگی مدارک با شرایط اینکوترم، فرآیند ترخیص و حمل را سریع‌تر و آسان‌تر می‌کند.
آمادگی برای تغییرات اینکوترمز
نسخه‌های جدید اینکوترمز هر ده سال یک بار منتشر می‌شوند. نسخه ۲۰۲۰ آخرین نسخه موجود است و تغییراتی مانند جایگزینی DAT با DPU را به همراه داشت. آگاهی از این تغییرات برای حفظ دقت قراردادهای بین‌المللی ضروری است.
گام‌های بعدی برای واردکنندگان و صادرکنندگان
اگر در حوزه تجارت بین‌المللی فعال هستید، تسلط بر اینکوترمز برای موفقیت شما ضروری است. برای شروع:
- با تمام ۱۱ اصطلاح اینکوترمز آشنا شوید.
- پیش از عقد قرارداد، در مورد اینکوترم انتخابی با طرف مقابل شفاف صحبت کنید.
- در صورت نیاز، با مشاوران یا شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی مشورت کنید.
اگر می‌خواهید در مسیر پرچالش تجارت بین‌المللی با اطمینان حرکت کنید، یادگیری اصول اینکوترمز نخستین گام است. برای دریافت مشاوره تخصصی و انتخاب بهترین شرایط متناسب با کسب‌وکار خود، همین حالا با تیم ما در آریان لجستیک ، تماس بگیرید. ما همراهی مطمئن برای تجارت جهانی شما هستیم.
